Từ “thần dược” đến “trò bịp”: Hiểu đúng về nước ion kiềm và nước RO để lựa chọn nguồn nước an toàn cho sức khỏe

Trong những năm gần đây, nhiều loại nước uống như nước ion kiềm giàu hydrogen hay nước lọc RO tinh khiết được quảng bá rộng rãi như những lựa chọn “có lợi cho sức khỏe”. Nước ion kiềm thường được cho là có khả năng trung hòa axit, hỗ trợ cân bằng pH, phòng ngừa bệnh tật và thậm chí giúp điều trị ung thư; trong khi đó, nước RO lại được ca ngợi nhờ khả năng lọc sạch gần như tuyệt đối vi khuẩn, tạp chất và kim loại nặng.

Tuy nhiên, theo đánh giá của giới chuyên môn, các bằng chứng khoa học hiện nay chưa đủ cơ sở để khẳng định những lợi ích vượt trội của nước ion kiềm đối với sức khỏe. Đồng thời, việc sử dụng nước có độ kiềm cao hoặc nước RO không được bổ sung khoáng chất đúng cách có thể làm mất cân bằng điện giải tự nhiên của cơ thể, dẫn đến những ảnh hưởng không mong muốn.

Đã đến lúc nhìn nhận lại thay vì chạy theo trào lưu, cần hiểu đúng bản chất của từng loại nước, để lựa chọn nguồn nước thực sự an toàn và có lợi cho sức khỏe lâu dài cho bạn và gia đình.

Nguồn gốc của “liệu pháp axit – kiềm”

Khái niệm “liệu pháp axit – kiềm” bắt nguồn từ Robert O. Young, người tự xưng là “cha đẻ” của phương pháp này tại Hoa Kỳ. Ông nổi tiếng với loạt sách “The pH Miracle”, trong đó khẳng định việc duy trì độ pH kiềm trong cơ thể thông qua thực phẩm và nước uống có thể giúp điều trị nhiều bệnh lý.

Tuy nhiên, năm 2014, Robert O. Young bị đưa ra Tòa án San Diego (Mỹ) vì lý thuyết này và sau đó bị bắt với cáo buộc hành nghề y trái phép, phải bồi thường 105 triệu USD cho các bệnh nhân ung thư bị tổn hại bởi phương pháp điều trị không có cơ sở khoa học. Kể từ đó, giới y học quốc tế đã thống nhất xem “liệu pháp axit – kiềm” là giả khoa học (pseudoscience) là một lý thuyết không được chứng minh bằng thực nghiệm lâm sàng.

Dù đã bị bác bỏ tại Mỹ, lý thuyết này vẫn được lan truyền tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, dưới dạng các thông tin quảng bá thiếu kiểm chứng.

Nước ion kiềm: Không phải thuốc, cũng không phải “liệu pháp kỳ diệu”

Theo Bác sĩ Trần Đức Cảnh, Khoa Nội soi và Thăm dò chức năng, Bệnh viện K: "Tuy nhiên, hiện chưa có nghiên cứu khẳng định tính chính xác về công dụng của loại nước này. Nước ion kiềm đóng chai có chứa một thành phần quan trọng là chất điện giải, tốt cho cơ thể, nhưng không phải là thuốc. Loại nước này không thể giúp thay thế thuốc chữa bệnh."

Một số nghiên cứu quy mô nhỏ cho thấy nước kiềm có thể góp phần cải thiện tình trạng oxy hóa tế bào hoặc rối loạn chuyển hóa, song các kết quả này chưa đủ cơ sở để đưa ra kết luận lâm sàng, dữ liệu còn quá hạn chế, phần lớn chỉ thực hiện trên số lượng ít người hoặc thí nghiệm trên động vật, thời gian nghiên cứu ngắn.

Ngược lại, việc sử dụng nước ion kiềm có pH cao trong thời gian dài có thể gây nhiễm kiềm chuyển hóa (metabolic alkalosis) – một tình trạng trong đó pH máu tăng vượt mức bình thường, dẫn đến buồn nôn, nôn ói, co giật cơ, run tay hoặc cảm giác ngứa ran ở mặt và tứ chi.

Những đối tượng bị suy thận, người cao tuổi hoặc trẻ nhỏ dưới 4 tuổi được khuyến cáo không nên sử dụng nước ion kiềm có độ pH cao, do cơ thể họ có khả năng điều hòa điện giải và pH kém hơn.

Ngoài ra, chất lượng nước đầu ra của các máy tạo nước kiềm còn phụ thuộc lớn vào chất lượng nguồn nước đầu vào. Nếu sử dụng nước máy chứa tạp chất, kim loại nặng hoặc dư lượng hóa chất, quá trình điện phân có thể không loại bỏ hoàn toàn các chất gây ô nhiễm như chì, thủy ngân hoặc thuốc trừ sâu.

Nước RO: Tinh khiết, nhưng cần được bổ sung khoáng đúng cách

Phần lớn máy ion kiềm hiện nay kết hợp màng lọc thẩm thấu ngược (RO) hoặc các màng lọc tinh khác trước khi điện phân. Nhờ vậy, nước đầu ra trở nên tinh khiết, gần như không còn vi khuẩn, virus, kim loại nặng hay các chất rắn hòa tan. Tuy nhiên, chính vì được lọc quá kỹ, nước cũng bị loại bỏ gần như toàn bộ khoáng chất tự nhiên có lợi như canxi (Ca), magie (Mg) hay kali (K) — những yếu tố quan trọng giúp duy trì cân bằng điện giải, hỗ trợ chức năng cơ – thần kinh, và tạo nên vị tươi mát tự nhiên của nước. Khi các khoáng chất này bị mất đi, nước trở nên “quá tinh khiết” (demineralized water), có thể làm thay đổi áp suất thẩm thấu trong cơ thể, khiến việc hấp thụ nước và khoáng chất trở nên kém hiệu quả hơn.

Nếu không được bổ sung khoáng chất trở lại (remineralization) ở mức hợp lý, nước ion kiềm thực chất chỉ là nước tinh khiết đã qua điện phân, gần như không khác gì nước RO về mặt giá trị dinh dưỡng, và thậm chí có thể gây mất cân bằng khoáng nếu dùng lâu dài.

Bên cạnh đó, nếu nguồn nước đầu vào chứa tạp chất, kim loại nặng hoặc dư lượng hóa chất mà không được xử lý triệt để, quá trình điện phân trong máy ion kiềm có thể khiến các chất này tích tụ ở điện cực, làm giảm hiệu quả lọc và tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe.

Vì vậy, để khắc phục hạn chế này, nước RO cần được bổ sung khoáng chất trở lại (remineralization) ở mức hợp lý nhằm duy trì độ pH ổn định, hỗ trợ hệ xương, cơ và thần kinh hoạt động hiệu quả.

Công nghệ bổ sung khoáng chất của BWT được phát triển dựa trên nguyên tắc này: bổ sung khoáng chất tự nhiên cho nước sau lọc RO như Mg, Ca, ZinC, mang lại nguồn nước vừa sạch, an toàn, vừa cân bằng khoáng chất, phù hợp cho sức khỏe lâu dài.

BWT – Nước sạch, an toàn dựa trên nền tảng khoa học

Cơ thể con người có hệ thống đệm sinh học (buffer systems) giúp duy trì độ pH máu ổn định trong khoảng 7,35 – 7,45, bất kể chế độ ăn uống hay loại nước tiêu thụ. Do đó, việc uống nước có tính kiềm không thể thay đổi pH máu, mà trong một số trường hợp, có thể làm rối loạn cơ chế cân bằng tự nhiên của cơ thể.

Việc lựa chọn nguồn nước nên dựa trên bằng chứng khoa học, với các tiêu chí an toàn vi sinh, không chứa kim loại nặng, và có hàm lượng khoáng chất phù hợp, thay vì các tuyên bố chưa được kiểm chứng.

BWT cam kết mang đến giải pháp nước sạch dựa trên nền tảng khoa học, bảo đảm an toàn cho sức khỏe người dùng và bền vững cho hành tinh. Công nghệ lọc và tái khoáng tự nhiên của BWT giúp tạo nên nguồn nước vừa tinh khiết, vừa lành mạnh, nuôi dưỡng một lối sống thông minh và có trách nhiệm – cho con người hôm nay và hành tinh ngày mai.

Source: Báo tuổi trẻ