Sự Thật Ẩn Sau Mùi Clo Ở Hồ Bơi Và Tại Sao Chúng Ta Cần Một Giải Pháp Xử Lý Nước Hồ Bơi An Toàn Hơn

Trong khi bơi lội được xem là một trong những môn thể thao tốt nhất cho tim phổi, ít ai ngờ rằng môi trường hồ bơi đặc biệt là hồ bơi nước chlorine, lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe hơn chúng ta tưởng.

Theo phân tích tổng hợp của European Academy of Allergy and Clinical Immunology (EAACI), các hợp chất khử trùng gốc chlorine khi phản ứng với chất hữu cơ do người bơi mang vào (mồ hôi, nước tiểu, mỹ phẩm, tế bào da chết…) sẽ tạo ra các sản phẩm phụ của quá trình khử trùng bằng chlorine – Chlorination By-Products (CBPs). Chính CBPs, chứ không phải chlorine, mới là nguyên nhân tạo nên mùi “chlorine nồng” đặc trưng và gây kích ứng đường hô hấp, da và mắt.

Hình 1. Các sản phẩm phụ của quá trình khử trùng bằng chlorine có trong nước và không khí của các bể bơi sử dụng Chlorine để khử trùng (ảnh trích từ bài nghiên cứu công bố trên tạp chí EAACI)

Nồng độ CBPs cao không chỉ xuất hiện trong nước mà còn dễ dàng bay hơi và tích tụ trong không khí ngay trên mặt hồ bơi (đặc biệt trong không gian kín). Người bơi phơi nhiễm CBPs qua ba con đường chính:

• Hít thở (Inhalation)
• Hấp thụ qua da (Dermal Absorption)
• Nuốt phải nước (Ingestion)

Các CBPs đáng lo ngại nhất trong hồ bơi

Trichloramine (NCl₃): “Thủ phạm thật sự” đứng sau mùi hồ bơi và kích ứng hô hấp

Mùi “chlorine” mà chúng ta thường ngửi thấy thực chất không phải chlorine, mà là Trichloramine (NCl₃) – một dạng chloramine khí rất dễ bay hơi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo kiểm soát nghiêm ngặt nồng độ NCl₃ trong không khí hồ bơi do khả năng gây:

• kích ứng mắt, mũi, họng
• ho và khó thở
• tăng tính thấm biểu mô đường thở
• tạo điều kiện cho dị nguyên xâm nhập và khởi phát phản ứng dị ứng

Phơi nhiễm kéo dài với NCl₃ có thể làm gia tăng stress oxy hóa và thúc đẩy viêm đường thở.

Các Monochloramine và Dichloramine: tác nhân gây kích ứng niêm mạc (mắt, mũi, họng)

Các chloramines này hình thành khi hypochlorous acid (HClO) phản ứng với hợp chất chứa nitrogen. Chúng gây kích ứng mạnh niêm mạc mắt, mũi, họng và là nguyên nhân phổ biến của đỏ mắt, chảy nước mũi, ho khan sau khi bơi. Đây là dấu hiệu của việc hồ bơi có tải lượng chất hữu cơ cao.

Trihalomethanes (THMs): mối lo dài hạn

THMs, đặc biệt là Chloroform (CHCl₃), từ lâu đã là chủ đề được nghiên cứu trong ngành y tế công cộng. Dù các tiêu chuẩn nước uống thường tập trung vào phơi nhiễm qua đường tiêu hóa, dữ liệu khoa học chỉ ra rằng hô hấp và hấp thụ qua da mới là đường phơi nhiễm chính đối với người bơi.

Các bằng chứng dịch tễ học ghi nhận mối liên hệ giữa phơi nhiễm THMs (khi tắm, tắm vòi sen và bơi lội) với tăng nguy cơ Ung thư bàng quang (Bladder Cancer), làm dấy lên nhu cầu kiểm soát nghiêm ngặt hơn đối với chất lượng nước và đặc biệt là chất lượng không khí tại các hồ bơi.

Tác động sức khỏe được ghi nhận

Nhiều nghiên cứu lâm sàng và sinh học phân tử đã mô tả các tác động của CBPs lên cơ thể người theo ba cấp độ: cấp tính, biến đổi sinh học, và tích lũy dài hạn.

Tác động cấp tính

Đây là những biểu hiện xuất hiện ngay sau khi bơi, bao gồm: cay mắt, đỏ mắt; đau họng, ho khan, nghẹt mũi, khó thở, cảm giác nặng ngực khi hít thở sâu. Những triệu chứng này không phải do chlorine “mạnh”, mà là dấu hiệu cho thấy nồng độ CBPs trong nước và không khí đang cao, thường xảy ra khi nước chứa nhiều tạp chất hữu cơ từ người bơi.

Thay đổi sinh học (Biomarker Changes)

CBPs có thể gây ra những biến đổi ở mức tế bào, được ghi nhận qua:

• biến đổi FeNO – dấu hiệu của viêm đường thở
• biến đổi protein CC16 trong máu (protein tế bào Clara), phản ánh sự tổn thương hoặc tăng tính thấm của hàng rào biểu mô hô hấp
• thay đổi tính thấm niêm mạc

Những biến đổi này chứng minh rằng việc tiếp xúc với CBPs không chỉ gây khó chịu bề mặt mà còn ảnh hưởng đến cấu trúc và chức năng hệ hô hấp.

Tác động mãn tính (Chronic effects)

Phơi nhiễm lặp đi lặp lại trong thời gian dài có thể dẫn đến:

• viêm đường thở mạn tính
• tăng nguy cơ hen và dị ứng, đặc biệt ở trẻ có cơ địa atopy (cơ địa dị ứng, tình trạng cơ thể có xu hướng phản ứng quá mức với các chất thông thường trong môi trường).
• tăng phản ứng phế quản (Bronchial Hyper-responsiveness – BHR)
• thay đổi mô phổi tương tự bệnh hen nhẹ

Những nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất

Nhân viên hồ bơi và giáo viên dạy bơi

Tiếp xúc nhiều giờ mỗi ngày khiến nhóm này đối mặt với nguy cơ Hen suyễn nghề nghiệp (Occupational Asthma), ngay cả khi nồng độ NCl₃ thấp hơn giới hạn cho phép.

Vận động viên bơi lội chuyên nghiệp

Các vận động viên có tỷ lệ mắc hen suyễn cao hơn đáng kể, nhiều người biểu hiện:

• BHR tăng
• dấu hiệu viêm đường thở tương tự hen nhẹ

Phơi nhiễm hóa chất trở thành một phần “bắt buộc” trong quá trình luyện tập.

Trẻ em và người bơi thường xuyên

Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ (đặc biệt dưới 3 tuổi) có cơ địa atopy, khi tiếp xúc sớm với hồ bơi chlorine có nguy cơ cao bị khò khè, viêm tiểu phế quản, tăng nhạy cảm dị ứng đường hô hấp. Đây là nhóm nhạy cảm nhất do hệ hô hấp chưa hoàn thiện.

Tại sao BWT trở thành giải pháp cần thiết?

CBPs hình thành do quá trình khử trùng bằng chlorine, chứ không phải do vệ sinh kém. Vì vậy, cách duy nhất để hạn chế CBPs là sử dụng công nghệ xử lý nước tiên tiến hơn, có khả năng giảm nhu cầu sử dụng chlorine và hạn chế phản ứng tạo sản phẩm phụ độc hại.

BWT ứng dụng giải pháp:

• Công nghệ lọc sâu & vật liệu tiên tiến giúp xử lý chất hữu cơ để hạn chế tạo CBPs.
• Giảm lượng chlorine cần dùng để duy trì mức khử trùng, từ đó giảm hình thành NCl₃, chloramines và THMs.
• Đảm bảo chất lượng nước ổn định, tinh khiết, góp phần bảo vệ mắt, da và đường hô hấp của người dùng, đặc biệt là trẻ em và người nhạy cảm.

Kết luận

Chlorine vẫn là chất khử trùng hiệu quả, nhưng khi khoa học đã chứng minh rõ ràng rủi ro sức khỏe đến từ các sản phẩm phụ của nó, đã đến lúc các đơn vị phụ trách việc vận hành, xử lý nước hồ bơi cần hướng đến một chuẩn mực an toàn hơn.

Giải pháp xử lý nước thông minh và hiện đại của BWT chính là chìa khóa để mang lại môi trường bơi lội tinh khiết – không đánh đổi sức khỏe vì sạch khuẩn.

Nguồn: Couto, M., Bernard, A., Delgado, L., Drobnic, F., Kurowski, M., Moreira, A., ... & Quirce, S. (2021). Health effects of exposure to chlorination by‐products in swimming pools. Allergy, 76(11), 3257-3275.